Kompozisyon Nedir? Nasıl Yazılır? Türleri ve Planlama Teknikleri

Kompozisyon Nedir ve Nasıl Yazılır?

Birey, dil edinim sürecinde öncelikle sözlü dili, ardından eğitim aracılığıyla yazılı dili öğrenir. Bu süreçte sözlü ve yazılı dil, farklı amaçlar için kullanılır.

Dilimize Fransızcadan geçen kompozisyon sözcüğünün kökeni Latinceye dayanmaktadır.

Kompozisyon Yazarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Kompozisyon yazmak için birkaç temel özelliğe sahip olmak gerekir. Bu temel özelliklerden en önemlisi dil becerisidir. Peki, dil becerisinin geliştirilmesi için en önemli etken nedir? Okumaktır.

Kompozisyon Türleri Nelerdir?

• Yazılı kompozisyon
• Sözlü kompozisyon

Yazılı Kompozisyon

Yazı, insanlık tarihinin en önemli buluşlarından biridir.

Adım Adım Kompozisyon Yazmak

Adım adım kompozisyon yazmak için temel kurallar şunlardır:

1. Konunun Seçilmesi: Her konu, kompozisyon konusu olabilir.
2. Konunun Sınırlandırılması: Dar kapsamlı konular, daha etkili bir kompozisyon yazılmasını sağlar.
3. Ana ve Yardımcı Düşüncelerin Belirlenmesi: Ana konu ve yardımcı konularla ilgili duygu ve düşünceler sıralanarak bir taslak hazırlanabilir.

Kompozisyonda Plan

Dilimize Fransızcadan geçen 'plan' kelimesi, bir işin veya eserin gerçekleştirilmesi için uyulması tasarlanan düzen anlamına gelir.

Kompozisyonda plan; konunun nasıl ve ne ölçüde işleneceğinin, bakış açısının ve düşüncelerin hangi sıra ve nitelikte ele alınacağının belirlendiği adımlardır.

Anlatım Biçimlerine Göre Kompozisyonda Plan Türleri Nelerdir?

• Olaya dayalı plan: Bir ya da birden fazla olayı konu edinen (hikâye, roman, anı gibi) yazılı anlatım türlerinde olaya dayalı plan uygulanır.
• Düşünceye dayalı plan: Kavramların ya da sorunların tartışıldığı (makale, deneme, fıkra gibi) yazılarda düşünceye dayalı plan uygulanır.
• Duyguya dayalı plan: Genellikle coşku, heyecan gibi yoğun duyguların kısıtlama olmaksızın, serbestçe ifade edildiği, öznel betimlemelerin ağırlıkta olduğu (şiir, lirik düzyazı gibi) yazılarda duyguya dayalı plan kullanılır.

Planlı Bir Yazı Hangi Bölümlerden Oluşur?

Planlı bir yazı şu temel bölümlerden oluşur:

• Giriş: Yazının başlangıç bölümüdür; konu tanıtılır ve okuyucunun ilgisi çekilir.
• Gelişme: Konunun ayrıntılı olarak açıklandığı, örneklerle desteklendiği bölümdür.
• Sonuç: Konunun özetlendiği, ana düşüncenin vurgulandığı ve yazının sonuca bağlandığı bölümdür.

Başarılı bir şekilde planlanan bir yazı; giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.

Paragraf ve Paragrafta Anlatım Biçimleri

Yazıların giriş, gelişme ve sonuç bölümleri paragraflardan oluşur. Paragraf, genellikle bir ana düşünce etrafında şekillenir. Ana düşünce çoğunlukla paragrafın ilk veya son cümlesinde belirtilir. Diğer cümleler ise bu ana düşünceyi destekleyen yardımcı düşünceler ve açıklayıcı örnekler içerir.