Farklı Gruplar

FARKLI GRUPLAR KONU ANLATIMI

Sıklıkla toplum içindeki topluluğun durumu uyarınca daha zayıf konumda olan,korunmak ve ya bakıma ihtiyacı olan,eğitim,huzur,sağlık ve benzeri yaşamın değişik bölümlerine katılımda problem yaşamakta olan,sahibi olduğu hem yarar hemde zararlar sebebiyle toplum içinden dışlanma uzaklaştırılma ve ayırımcılığa uğratılma tehlikesi taşımakta olan gruplardır.
Bu grupları şu şekilde sıralayabiliriz;

• Özel olarak korunması gereken gruplar
• Sosyal risk gruplar
• Dezavantajlı gruplar
• Handikaplı gruplar

Ve benzeri şekilde sıralayabiliriz. Kadınlar tarihin bütün dönemlerinde çalışma yaşantılarında sıklıkla yer almıştır.Fakat ücretli işçi olarak çalışma yaşamına sanayi devrimi ile beraber girmişlerdir.Bu dönemlerde kadınların çalışma hayatına katılmalarında ekonomik sebepler,sürekli gelişen teknolojiler,dokuma sektöründe erkeklere göre işveren durumundan çok fazla seçilmeleri önemli rol oynamıştır.

Fakat kadınlara düşük ücret ödenmesi,uzun süre çalışmaları ve ağır çalışma şartları altında çalıştırılması sebebiyle toplumsal tepkilere sebep olmuştur.Bir çok tepki gelmesi üzerine ilk İngiltere'den ilerleyen süreçte,diğer Avrupa ülkelerinde kadınların çalışma hayatında özel olarak korunmasıyla alakalı hukuki değişiklikler uygulanmaya başlanmıştır.Kadınların çalışma hayatındaki konumuna Türkiye konumundan bakıldığında 1840 yıllından önce Müslüman olmamış kadınlar,1860 yıllarından sonra Müslüman kadınlar dokuma fabrikalarında ücretli işçi konumunda çalışmaya başlanmıştır.

Birinci dünya savaşında kadınlar savaş sorunları sebebiyle değişik alanlarda geniş kapsamlı biçimde çalıştırılmışlardır.Fakat ücretler erkeklere göre daha az ve çalışma süreçleri ise daha fazladır.1950 sonrasında sanayileşme ekonomik politikalar,kırlardan kentlere göçler, kayıt dışı çalışmalardaki çoğalma kadınların iş gücü konumunu etkilemiştir.

Kadınların iş yerlerinde cinsiyet ayrımcılığı ile karşılaşmış oldukları aşamalar şu şekilde sıralayabiliriz;

• Eğitim ve meslek seçimlerinde
• İşe alınma sırasında
• İş Aşamasında
• İş ilişkisinin sonlandırılmasında

Ve benzeri şekilde sıralayabiliriz.

Kadınların çalışma yaşamlarında fizyolojik ve cinsiyet durumuna göre ayrımcılığa karşılık korunması hedefiyle düzenlemeler yapılmıştır.

Kadınların çalışma yaşamlarında fizyolojik ve cinsiyet olarak korunması ile ilgili düzenlemeler şu şekilde sıralayabiliriz;

• Fizyolojik durumları sebebiyle korunulması için kadınların yer altı ve su altında gerçekleştirilen işlerde çalıştırılması kanunlarla yasaklanmıştır.
• Sanayi alanına ait olan iş alanlarında gece çalıştırılması belirlenmiş kurallara bağlanmıştır.
• Çalıştırılacak güç gerektiren ve riskli işler alakalı engellemeler getirilmiştir.
• Analı pozisyonunda korunulması için doğum öncesi ve sonrası alakalı özel değişikler gidilmiştir.

Birleşmiş milletler tarafından kadınlara yönelik uygulanan düzenlemeler şu şekilde sıralayabiliriz;

• İnsan hakları evrensel bildirgesi
• Ekonomik sosyal ve kültürel haklar sözleşmesi
• Medeni ve siyasi haklar sözleşmesi
• Kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi sözleşmesi
• Kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi sözleşmesine ilişkin ihtiyari Protokol

Uluslararası çalışma örgütünün kadınların korunması amacına yönelik belirli tarihlerde onaylamış olarak bulunduğu fazla sayıda düzenlemeler bulunmaktadır.

Kadın işçileri korunması amacına yönelik Türkiye'de ilk düzenleme 1930 yılında 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile yapılmıştır. İlerleyen sürede 1936 yılında 3008 sayılı iş kanunu itibari ile bütün iş kanunlarında kadın işçileri korunmasına yönelik değişikliklere yer verilmiştir.

Özel olarak çalışma yaşamında korunması gerekli belirli gruplar

Çocuklar ve gençler

Çalışma hayatında özellikle korunması gereken grup çocuklar ve gençlerdir.Çocukların ve gençlerin çalışma hayatına girmesi çok eskilere dayanmaktadır.Fakat işçi statülerinde bulunmaları ve çalıştırılmaları sanayi devrimi ile başlamıştır.Bu dönemde hem çocuklar hemde gençler bizzat kadınlar gibi fabrikalarda ve ocaklarda tehlikeli ve kötü koşullar altında,aşırı az ücretle,aşırı uzun sürelerde çalıştırılmışlardır.Fakat bu durum bir çok tepkilere sebep olmuştur.En başta İngiltere ve diğer ülkeler çocuk ve gençlerin korunmasına yönelik hukuki düzenlemeler yapmıştır.

1890 yılında en başta uluslararası Berlin Konferansında çocukların çalıştırılması için yaşı,çalışma süreleri ve iş sağlığı,güvenliği durumu ile alakalı kesin kararlar alınmıştır.

İkinci Dünya savaşı sonrasında gelişmiş ülkelerin ailelerin gelir durumunun yükselmesi,eğitim alanlarının çoğalması ve benzeri sebeplerle çocuk işçiliğinde gözle görülür bir düşme uygulanabilir.Fakat,1980 yılından itibaren küreselleşme neoliberal politikalar ve benzeri durumların oluşturmuş olduğu şartlar çocuk işçiliğinin tekrar artmasına sebep olmuştur.Her şeyden önce gelişme sürecinde ki ülkelerde çocuk işçi kullanımı çoğalmıştır.

Hem çocuklar hemde gençler ile alakalı Birleşmiş Milletler belgeleri arasında düzenlemeler bulunmaktadır.

Çocuk ve gençler ilgili Birleşmiş Milletlerin gerçekleştirdiği düzenlemeler;

• İnsan hakları bildirgesi
• Ekonomik sosyal kültürel haklar sözleşmesi
• 1959 Çocuk hakları bildirisi
• 1989 Çocuk hakları sözleşmesi

Çocuklar ve gençlerin korunması için Uluslararası Çalışma Örgütü'de fazla sayıda sözleşme ve öneri kabul etmiştir. 1921 senesinde Türkiye'de çocukların çalışma hayatında korunması için ilk düzenleme 151 sayılı kanun ile uygulanmıştır.İlerleyen sürede 3308 sayılı iş kanunu ve benzeri kanunlarda çocuklar ve gençlerin çalışma hayatında korunması ile alakalı farklı düzenlemelerde yer verilmiştir.

Özel olarak çalışma yaşamında korunması gerekli belirli gruplar

Yaşlılar

Yaşlılık çocukluğumuz ve gençliğimiz yaşadıktan sonraki süreç ve vazgeçilmez son dönemlerimizden birisidir.Çocuk ve genç terimleri gibi genel kabul edilmiş benzeri bir yaşlılık kavramı bulunmamaktadır.
Yaşlılık;biyolojik,fizyolojik,fonksiyonel,kronolojik ve benzeri şekilde hem sosyal hemde duygusal yaşlılık durumunda sınıflandırabiliriz.

Kişinin doğması itibari ile geçmekte olan süreye göre bir yıllık birimler temel alınarak belirlenmiş kronolojik yaşlılık kavramı yaşlılığın açıklanmasında kullanılmaktadır.

Çalışma ekonomisi konumunda 65 yaş,yaşlılığın başlangıç seviyesi olarak genel kabul edilmiştir.

Dünyada sadece yaşlıları kapsayan sosyal politikaların alanı ülkelerin ekonomik ve sosyo-kültürel yapıları gereğince değişiklik göstermektedir.Bulunduğumuz dönemde yaşlılara yönelik gelişmiş ülkelerde sosyal politikaların en önemli hedefi;Yaşlıların ve ailelerinin hayat niteliklerinin çoğalması,bireylerin hem başarılı hemde sağlıklı yaşlanarak toplumsal hayata daha fazla hareketli biçimde katılmaları sağlanmaktadır.

Dünyada yaşlılara yönelik sosyal politikalar

• Yaşlılık sigortası
• Sürekli gelir veya aylık bağlanması
• Sürekli olmayan maddi yardım ve ya benzer yardımlar uygulanması
• İlk sağlık hizmeti ilerleyen sürede sosyal hizmetler verilmesi

Yaşlılara sunulmakta olan sosyal hizmetler içinde kurumsal bakım hizmetleri çok önemlidir.

Kurumsal bakım hizmetleri nelerdir? kurumsal bakım hizmetleri nedir?

• Huzur evi
• Yaşlı bakım evi
• Sokak yaşlıları yardım evi
• Yaşlı apartmanları
• Yaşlı köyleri

Ve benzeri kurumlar aracılığı ile verilmektedir.

Özel olarak çalışma yaşamında korunması gerekli belirli gruplar

Engelliler

Yetersizlik sebebiyle bireyin yaş,cinsiyet ve sosyo kültürel sebepler ile sosyal rolünü gerçekleştirememesinin engellenmesi problemini ifade etmektedir.Birleşmiş milletler raporunda dünya nüfusunun %15'inin bir çeşit engellilik yaşamış olduğu bilgisi bulunmaktadır.Bu bilgi bulunmasına karşın engellilere yönelik sosyal politikaların gerçekleştirilmesi oldukça süre ve zaman almaktadır.19.yüzyılın son çeyreğinden itibaren politikalar gelişmiş ülkelerde öne çıkmıştır.
Engellilerin yaşamakta olduğu problemler Engellilerin yaşamış olduğu temel problemlerden birisi istihdam problemidir.Bu problemi çözmek için gelişmiş ülkelerde bir çok sosyal politikalar geliştirilmiştir.İşverenlerin engelli istihdam etmesini sağlamak için bazı önlemler alınmıştır.

Engelli istihdamını çoğaltmak için gerçekleştirilen yollar
Kota sistemi;Belirli miktarda işçi çalıştırmakta olan işverenler belirli sayı ve derecede engelli işçi çalıştırma zorunluluğu getirilmesine kota sistemi adı verilmektedir.
Tahsis yöntemi;Bir kaç iş ve mesleklerin ülke alanında ancak engellilere verilmesine tahsis yöntemi adı verilmektedir.
Sınırlı tahsis yöntemi;Bir kaç iş ve mesleklerin kanunlar ile belirlenmiş işyerleri, çalışma kolu ve ya makamları için engellilere tahsis edilmesine sınırlı tahsis yöntemi adı verilmektedir.
Öncelik ve tercihleri tahsisi yöntemi;Engellilere işe girmesinde öncelik ve tercih edilme avantajının verilmesine öncelik ve tercihleri tahsisi yöntemi adı verilmektedir.

İşverenin işçi isteği doğrultusunda zorunlu olarak boş işlerini bir kuruma bildirmesi durumunda;

• Engellilerin işe yerleştirilmesi
• Engelli işçi çalıştıran işverenlere tazminat ödenmesi
• Vergi muafiyeti getirilmesi
• Evde çalışma
• Tele çalışma

Ve benzeri yöntemler ile teşvik edilmektedir.